10 Lleoedd Siartwyr gorau i’w gweld yn Nhrefynwy
Bydd cerddediad byr o gwmpas Trefynwy yn dangos i chi llawer o leoliadau sy’n gysylltiol â Threialon y Siartwyr.
- Neuadd y Sir – lleoliad Treialon y Siartwyr yn 1839 – 1840
- Gwesty yr Alarch Gwyn, Cwrt Alarch Gwyn – lle cafodd y 12fed Gwawyr eu biledu yn ystod y treialon. ‘Mae’r adeilad wedi ei adeiladu’n newydd uchod yn orffenedig…mae pob darpariaeth wedi ei wneud i gysur y cyfeillion a fydd yn ei anrhydeddu gyda’u nawddogaeth.’ Dyma oedd yn 1839 a John Williams oedd y perchennog, ffynnodd y gwesty o dan ei oruchwyliaeth fel gwesty masnachol ac yn dŷ i deithwyr.
- Mae gan Amgueddfa Nelson a Chanolfan Hanes Lleol gasgliad o ddogfennau archifau’r Siartwyr.
- Tŷ Parêd, cartref i Gapten Charles Harrison Powell pwy eisteddodd ar yr Uwch-Reithgor.
- Lleoliad o Garchar y Sir, lle ymgarcharwyd Frost, Vincent ac eraill.
- Trigodd cyfreithiwr Trefynwy Mr J. G. H. Owen ar Heol Fynach. Arbedodd ef fywydau Frost, Jones ac Williams, drwy ddod o hyd i fai technegol yn yr achosion ac wedyn yn trefnu deiseb Trefynwy i arbed arweinwyr y Siartwyr o ddienyddiad.
- Llety’r Barnwyr yn Miws Sant Iago, lle trigodd y Barnwyr yn ystod y treial. Dydy amddiffyniad gan yr Heddlu yn newydd: cafodd y Miws eu gwarchod drwy’r dydd a’r nos yn ystod y treial.
- Heol Elusendy. Trigodd Mr R. Stroud, y trwmpedwr pwy gofalodd am y carcharorion yn y cellau yn Neuadd y Sir, yn y elusendai yn ei ymddeoliad.
- Mynwent Trefynwy, rydych chi’n gallu dod o hyd i fedd y trwmpedwr yma.
- Eglwys Santes Fair, mynychodd y Barnwyr i’r eglwys hon cyn dechreuwyd y treialon
John Frost yng Ngharchar Trefynwy
Cyfreithiwr yn nhreialon y Siartwyr
